De geitenkeuring moet transparanter worden voor fokker en toeschouwer. De kampioenskeuring kan volgens Wabe Albada uit Frieschepalen wel een facelift gebruiken.
‘Ik stoor me al jaren aan de kampioenskeuring. De keurmeesters laten de geiten rondjes lopen. Ze kiezen er twee uit en de rest staat er maar voor joker bij. Je moet er meer een competitie van maken. De minste geiten de ring uit sturen, zodat de top overblijft. Op die manier geef je meer sturing aan de keuring en daarbij ook aan de fokkerij’.

Wabe Albada mist sinds 1991 geen keuring meer. Altijd al is hij een geitenliefhebber geweest. ‘Toen ik twaalf was kreeg ik een geit van een boer om het melken te leren. Die deed ik op mijn zestiende weer van de hand. Toen we op deze boerderij kwamen wonen moest er weer een geit komen.’

Albada’s boerderij staat op een hectare land. Door de jaren heen heeft hij het er, samen met zijn zoon, fraai ingericht voor zijn geiten. Het hok van de lammeren staat op de meest lichte plaats. In de zomer kunnen de geiten naast zijn huis grazen.
Uit alles blijkt dat Albada het goed heeft doordacht.

Genieten doet Albada van een geit die goed in elkaar zit. Het frame van de geit moet goed zijn, dan zit het met het dier zelf ook wel goed.’
Zijn kennis van het skelet stamt uit de koeienwereld. Daar kwam Albada via de lagere en middelbare landbouwschool in terecht.
Jarenlang werkte hij als inseminator. Tegenwoordig is hij verkoper van veeproducten voor Tellus.

Met zijn kennis in het achterhoofd zocht Albada in 1991 naar een geit. Hij bezocht verschillende keuringen om zich te oriënteren, maar een dier naar zijn zin vond hij er niet.
Bij toeval liep hij tegen een dier aan die wel aan de profielschets voldeed. ‘Ik kwam eens bij een boer en daar zag ik een oudere geit lopen. Het dier had zo’n mooi skelet. Ik was er direct weg van. De boer had de geit echter al verkocht aan een koopman voor vijfentwintig gulden. Ik bood tien gulden meer en bedong er nog een pak stro bij ook!’
Het pas gekochte dier bleek geen stamboekgeit. ‘Mijn maat Lens van Weperen verklaarde me voor gek. Had toch een stamboekgeit gekocht, zei hij. Maar, ook al was het dier mager, ik zag aan het frame dat deze geit klasse had.’

Het bleek een gouden greep. Albada paste een half jaar op het dier en het werd prompt op drie fronten kampioen. Dit wekte uiteraard verbazing bij de gevestigde orde onder de fokkers.

Wat was de herkomst van dit dier? ‘Volgens Lauw van de Molen uit Boornbergum had de boer, waar ik de geit van had, ooit een geit bij hem gekocht. Ik ben toen naar die boer gegaan voor wat gegevens. Hij vond toen nog een oud dekbewijs van Jannie, de moeder van mijn geit. Die was gedekt door de stamboekbok Derek. De man was geen lid van een vereniging, dus moest ik het dier in het hulpboek op laten nemen. Vanwege de afstamming heb ik het Jannie genoemd.’ 

Van Fokke Kooistra uit Boornbergum, succesfokker in de jaren tachtig, kocht Albada nog een Janneke en een Hendrika. Janneke was een apart verhaal. ‘Kooistra dacht dat het een bok was, maar achteraf bleek dit duidelijk niet het geval.’ Deze ‘bok’ Janneke 32 werd zes keer kampioen op verschillende keuringen. Van Janneke en Jannie stammen de dieren van Albada af.

In zijn beginjaren als geitenfokker raakte hij geïnspireerd door de geiten van de combinatie De Vries uit Wieuwerd. ‘De mooie kop en hals, een vloeiende overgang naar de schouder; de lange ribben en luxe spraken me enorm aan. Zulke geiten wilde ik ook hebben. Daarom heb ik destijds Egbert K gekocht. Dat was de volle broer van Klazien 93.’
Later kocht hij ook nog Foppe K. ‘Dat is de mooiste bok die ik heb gehad. Hij werd als boklam ook direct kampioen.’ Zijn liefde voor deze bok laat nog steeds sporen achter. ‘Mijn dieren zijn luxe, hebben een mooie lijn, maar zijn te fijngebouwd.
Ik heb na Egbert K twee jaar met Foppe K gefokt en dat is te veel van het goede geweest. In vergelijking met de top missen mijn geiten nu bot. De eerste rib moet wat korter en de laatste wat langer. Ze moeten wat meer koffer hebben.’
Bewust zoekt hij naar bokken die volgens hem bij zijn geiten passen. Hij is overtuigd van de combinaties die hij vooraf bedenkt. Van toeval moet hij niets weten. Bij zijn bokkeuze bekijkt hij de beide ouders eerst. ‘Ik moet de dieren zelf mooi vinden. Ik laat me niet leiden door oordelen van keurmeesters. Maar dat wil niet zeggen dat ik het oneens ben met ze. Wat er dit jaar in Utrecht vooraan liep, is ook zoals ik ze graag in het hok zou willen hebben.’

De huidige tendens in de fokkerij kan Albada goed volgen: ‘Het heel fijne model moeten we niet hebben. Maar het grove ook niet. We moeten daar een middenweg in zien te vinden. Grovere geiten fokken, maar wel het melktype bewaken.’
Sinds een aantal jaren doet Albada ook aan de melkcontrole. Maar een bok gebruiken omdat zijn moeder een mooie melklijst heeft doet hij niet. ‘ Ik kijk naar het skelet van de beide ouders. Ik wil wel melkgeiten, maar selecteer slechts op exterieur. Als mijn geiten een melklijst hebben dat boven de 85 CVE is, vind ik het allang best.’

Albada houdt geen geiten uitsluitend voor de keuring. Hij kan er erg van genieten dat zijn geiten in de zomerdag buiten naast zijn woning grazen. Wel prepareert hij zijn geiten uiterst zorgvuldig voor ze worden tentoongesteld. ‘Ik haal de lammeren direct bij de moeder vandaan. Ik geef ze de eerste weken met een pannetje melk. Zo weet ik zeker dat ieder lam genoeg krijgt. Ook geef ik ze af en toe een vitaminespuit. Lammeren moeten goed doorgroeien. Stilstaan is achteruit gaan.’ Albada blijft de lammeren tot de keuring melk voeren. ‘Dan houden ze hun mooie glans.’ 

Zijn melkgeiten voert hij in de winter A-brok en grasbrok. Daarnaast krijgen ze hooi en kuilgras, wat voor een deel van zijn eigen land komt. Hij sponst zijn geiten, zodat ze in februari hun lammeren werpen: ‘Januari vind ik te vroeg en maart te laat. Dan krijg ik ze niet op tijd in conditie.’ Om zijn geiten zo goed mogelijk voor de dag te laten komen begint hij in juli met het bijvoeren met pulp en haver naast het normale krachtvoer. ‘Mijn geiten zijn heel fijngebouwd. Dat is niet erg, maar er moet wel wàt vlees op zitten.’

Het geheim van zijn keuringssucces zit ‘m ook wel in het voorbrengen van zijn geiten.
‘Men verwijt het mij nog wel eens dat ik veel train met geiten. Maar ik zie veel fokkers met goede geiten, die de zwakke punten van hun dier niet kennen. Ik zie dat wel en ga er dan mee aan de slag. Ik durf wel te beweren dat ik kampioenschappen heb gewonnen, terwijl ik andere geiten zag die kwalitatief beter waren dan die van mij. Pech voor het dier dat er aan de andere kant van touw iemand zat die geen flauw idee had hoe hij het voor zou moeten brengen.’

Hoewel hij over het niveau van de keurmeesters overwegend positief is, kan hij het niet laten een kritische kanttekening over de keuring te zetten.
‘De kampioenskeuring vind ik afgezaagd. Het aantal fokkers wordt steeds kleiner, dus moet je zulke evenementen zo aantrekkelijk mogelijk houden. Een fokker bezoekt een keuring om te weten waar hij staat met zijn dier. Als keurmeester moet je dat sturen. Niet alleen in de rubriek moet het duidelijk worden wie nummer één is en wie nummer laatst. Dat moet ook tijdens de kampioenskeuring. Ik wil als fokker weten of ik een beter dier in mijn hok heb dan een ander.’