Een duidelijke mening van Lauw van der Molen uit Gorredijk. In de tijd dat hij aan de top als geitenfokker stond, heeft hij het moment meegemaakt dat men koos voor een ander type geit.
Met Hiltje 32 werd hij in de jaren tachtig meervoudig Fries kampioen, maar begin jaren negentig werd hij voorbijgestreefd door Tsjeppenburster Mientje 13 van de familie Hoekstra uit Welsrijp.
‘Dit was samen met Joukje van Renze Borger de geit van de nieuwe richting. Qua uier konden deze geiten niet in de schaduw staan van Hiltje, maar ik kon me er wel in vinden dat men er voor koos om grotere en langere geiten te fokken.
Echter, is dit later totaal doorgeslagen. Er lopen nu geiten rond met een schofthoogte van 85 cm of zelfs nog hoger, terwijl naar mijn idee een schofthoogte van 80 cm meer dan voldoende is. De enorme hoogtemaat gaat ten koste van de kwaliteiten van de geiten en dan met name kruisligging en uier.
Om dit te verbeteren moet er gericht worden gefokt op deze onderdelen en daarna moet er maar weer eens worden gekeken naar de hoogtemaat.’

Vrouwelijke bokken
Van der Molen vindt dat er voor de keurmeesters een belangrijke taak is weggelegd om deze verandering in gang te zetten.
‘Er worden bokken kampioen gemaakt die op grote geiten lijken. De bouw van een man is toch ook anders dan die van een vrouw? Keurmeesters moeten weer bokken belonen waar een duidelijke omgekeerde wigvorm zichtbaar is. Er moeten geen ‘mislukte geiten’ meer aangewezen worden als kampioen.’
Daarnaast heeft Van der Molen het gevoel dat veel fokkers denken dat je melkrijke geiten fokt door vrouwelijke bokken te gebruiken. Dat is volgens hem een misvatting.
‘Een bok met een goede bouw zal in mijn ogen ook goedgebouwde geiten vererven. Door vrouwelijke bokken in te zetten zijn er tegenwoordig veel geiten die veel te licht in de voorhand zijn. Wanneer dat onder de noemer scherpte valt ben je volgens mij op de verkeerde weg.’
Een brede voorhand is volgens Van der Molen van groot belang om te kunnen spreken van een duurzame productiegeit.
‘Veel geiten hebben een smalle voorhand en platte ribben. Daardoor is er weinig ruimte voor belangrijke organen. In de voorhand zit toch het fabriekje dat de zaak in beweging houdt. Daar moet veel ruimte in zitten evenals in de middenhand.’

Hiltje 32, die in haar leven ruim 13.000 kg melk produceerde, was een geit met een enorme voor- en middenhand. ‘Je hebt geen grote geit nodig om het veel melk te laten geven. Door steeds grotere geiten te fokken is de productie eerder achteruit dan vooruit gegaan.’

Bokkenfreak
In zijn eigen fokkerij gaat het Van der Molen ook niet altijd voor de wind. Na het succes van Hiltje 32 raakte hij uit de top van de geitenfokkerij. Van der Molen heeft een drukke baan als aannemer dat veel tijd vergt. Hij geeft zijn geiten goed te eten, maar is van mening dat wanneer je aan de top mee wilt doen er meer van de fokker wordt gevraagd. Daarnaast is er nog een reden waarom van der Molen uit de top verdween.
Van der Molen is naar eigen zeggen een echte bokkenfreak. Wanneer hij een mooie harde bok ziet, dan koopt hij ‘m. Soms pakt de keuze die hij maakt niet goed uit, terwijl hij dit op voorhand eigenlijk al wist. ‘Dan heb je een complete lichting waar je niks aan hebt.’
Een voorbeeld van zo’n bok is Edwin Kleingeld, die begin jaren negentig kampioen werd van Friesland. Het is een bok die door van Elderen uit Moergestel gefokt is, maar in twee lijnen uit dieren afkomstig bij Van der Molen bestaat. Edwin was in die tijd een indrukwekkende verschijning. ‘Hij had alleen een breed en hellend kruis en dat laatste bracht hij ook over op zijn dochters. Dat was geen gezicht.’

De juiste combinatie
Van der Molen gebruikt vooral eigen bokken, omdat hij veel minder goede ervaringen heeft met ‘vreemd bloed.’ In de tijd van Hiltje 32 deed hij al aan inteelt. Hij kruiste haar een aantal malen met haar vader Tarzan van Adelhof met het idee nog zo’n geit te fokken. Hoewel hij ondanks al die inteelt best aardige geiten fokte, werd het niveau van Hiltje 32 nooit geëvenaard. De meest succesvolle combinatie met deze geit werd toch gevormd met vreemd bloed.

Vers bloed
Het gebruik van zoveel eigen bokken betekent wel dat je af en toe vers bloed binnen moet halen. Waar andere fokkers een bok kopen om voor bloedverversing te zorgen, haalde Van der Molen een aantal ‘vreemde’ geiten zijn stal binnen. Van Nico Kenter uit Zuidermeer kocht hij acht jaar geleden een Annegree en via een handelaar kocht hij onlangs een Aagje van Thomas Postuma uit Nijland.
De beste Annegree die Van der Molen in het hok heeft is ingeschreven met 89 punten voor het algemeen voorkomen. Van der Molen vindt dat er nog wel wat foutjes aan zitten, maar wat betreft de voor- en middenhand is dit het type geit dat hij voor ogen heeft.